بررسی بلاغی قصاید سنایی از دیدگاه علم معانی

چکیده موضوع این پایان نامه بررسی بلاغی قصاید سنایی از دیدگاه علم معانی است. هدف این پژوهش بیان ارزش های بلاغی قصاید سنایی بر اساس مباحث گوناگون علم معانی و تطبیق این دسته از اشعار سنایی با مباحث این شاخه از علوم ادبی همراه با ارائه ی شواهد لازم و کافی است. از رهگذر این تحقیق، بلاغت و نفوذ کلام سنایی به شیوه ی علمی تبیین خواهد شد. اساس روش این پژوهش بر تحلیل اشعار قصاید سنایی براساس هر یک از مباحث علم معانی است؛ بدین گونه که ذیل عنوان هر مبحث، پس از اشاره ای به موضوع، براساس شواهد لازم از اشعار مزبور، مبحث مورد نظر در قصاید سنایی تبیین و تحلیل شده است. بر پایه ی نتایج این پژوهش، سنایی در قصاید خود از شگردهای گوناگون علم معانی به خوبی بهره گرفته و کلام خود را به گونه ای بیان کرده است که تطابق آن با مقتضای حال و مقام و موضوع و نفوذ و تأثیر شگرف آن در مخاطبان می تواند نمونه ای برای موضوع علم معانی باشد. به همین سبب بسامد اغلب مباحث علم معانی در قصاید او بسیار است. کلّ ابیات قصاید سنایی 6647 بیت است که در یک تقسیم بندی کلّی به دو دسته ی جمله های اسناد خبری و جمله های انشایی طلبی و غیرطلبی تقسیم شد. جمله های انشایی طلبی و غیرطلبی 31/43% و اسناد خبری49/57% از کلّ ابیات سنایی را به خود اختصاص داده است. جمله های انشایی خود به دو دسته ی طلبی و غیرطلبی تقسیم شده است که هر کدام به ترتیب 23/94% و 76/5% از جمله ها انشایی را در بر می گیرد. جمله های انشایی طلبی به چهار دسته ی امری با 82/35%، پرسشی با 95/31%، نهیی با 67/12%، و ندایی با 53/19% تقسیم شده است که نشانگر تنوّع موضوعی به کار رفته در قصاید سنایی است. هم چنین در 21/0% از کلّ ابیات قصاید او، موضوع قصر و حصر با شیوه های گوناگون و گیرا به کار رفته است.